“Təkcə Qondon çatışmırdı…” – atası Bakının neft mədənlərində işləmiş Kremlin “BOZ KARDİNAL”İ… 

0
953

1972-ci ildə Fransanın Kommunist partiyasının rəhbərliyi dəyişdiriləndə yeni namizədin şəxsi işini Moskvaya göndərirlər. Kremlin xeyir-duasını almaq üçün sənədlər Suslova təqdim olunur. Həmişə təmkinini saxlamağı bacaran SSRİ-nin baş ideolqu qovluğu açanda əsəblərinə hakim ola bilmir:

“Bu provokasiyadır. Təkcə Qondon çatışmırdı. Bizə fransızların Qondonu gərək deyil. Biz hələ onu Moskvaya dəvət etməliyik, kameralar qarşısında onun Leonid İliçlə mehriban münasibətlərini, necə öpüşdüklərini nümayiş etdirməliyik. Xeyr, qətiyyən ola bilməz, Qondon soyadlı bir şəxs Kommunist partiyasına rəhbərlik edə bilməz. Başqa bir şey fikirləşin…”

Ətrafdakılar ilk dəfə olaraq Mixail Suslovun bu dərəcədə özündən çıxmağının şahidi olublar.

Modern.az saytı SSRİ-nin baş ideoloqu Mixail Andreyeviç Suslov haqqında yazını təqdim edir.

Stalinin hakimiyyəti dövründən SSRİ-nin siyasi elitasında yerini möhkəmlədən Suslov Brejnevin hakimiyyət illərində partiya xətti ilə ikinci şəxs olub. Dövrünün siyasətçiləri onu “görünməyən Baş katib”, “Kommunist partiyasında 1-ci adam”, “Brejnevin boz kardinalı” da adlandırıblar. Elə Leonid İliç Brejnev də bir çox mühüm məsələlərin həllində onun birinci olmağını aşıq şəkildə etiraf edib: “Hələ görək Suslov bu məsələyə nə deyəcək…”


Saratov quberniyasında kasıb kəndli ailəsində anadan olan Suslovun atası heç bir təsərrüfata və torpağa malik olmadığından 1904-1916-cı illərdə qazanc əldə etmək üçün Bakının neft mədənlərində işləyib.

1920-ci ildən siyasi fəaliyyətə başlayan Suslov SSRİ-i üçün mürəkkəb olan çətin məsələlərin həllində Siyasi Büronun ən fəal üzvlərindən biri olub. Macarıstan və Əfqanıstan məsələlərində, Jukovun vəzifəsindən kənarlaşdırılmasında, Xruşovun devrilməsində, Kremlin kadr siyasətində Suslovun siyasi dəsti-xəttini asanlıqla görmək mümkündür.

Suslov 1949-1950-ci illərdə SSRİ-nin ən nüfuzlu mətbu orqanı olan “Pravda” qəzetiniə rəhbərlik edib.

Onun həyat tərzi həmkarlarından kəskin şəkildə fərqlənib. Suslov üçün rəhbərlərin gecə yarıyadək davam edən ziyafətləri çansıxıcı görünüb, məclislərdə onun qədəhinə araq əvəzinə adi su süzülüb.

Suslovun digər büro üzvləri kimi ov şakəri olmayıb. Amma Brejnev ov zamanı əldə etdiyi qəniməti bölüşdürərkən ən əvvəl Suslovun payını kənara qoyaraq, baş ideoloq hamıdan çox işləyir, ona görə də onun payı hamıdan çox olmalıdır deyib.

Hansı vəzifədə işləməyindən asılı olmayaraq Suslova hədiyyə bəxş etməyə heç kimin cürəti çatmayıb. Onun qəbul etdiyi hədiyyə yalnız kitab olub ki, o da hökmən müəllifin imzası ilə təqdim olunmalıymış.

SSRİ-nin ən yüksək postlarının birində əyləşən Suslovun heç bir mülkü və əmlakı da olmayıb. Dövlətin təminatından bir addım olsun belə kənara çıxmayan baş ideoloqun ona ayrıldığı mənzilində olan mebellərinin arxasında da dördkünc möhür olub: “Sov.İKP MK-nın işlər idarəsi”. Yəni Suslov, yalnız dövlətin ona “məsləhət bildiyi” tərzdə yaşayıb.


Kreml yeməkxanasında onun üçün xüsusi olaraq sosiska və kartof püresi saxlanılıb. Digər rəhbərlər nərə və qızıl balıqla qidalandığı halda Suslov sadə sovet vətəndaşının menyusunda olan yeməklərlə qidalanmağa üstünlük verib.

Sovet ideologiyasının gələcəyinə, kommunizmin ideyalarına varlığı qədər inanan Suslovun təklifləri, müraciətləri, təşəbbüsləri Siyasi Büronun iclaslarında həmişə çox ciddi qarşılanıb. Ancaq bu iclasların birində Brejnev Suslovla bağlı daha “ciddi” bir məsələ qaldırıb: “Yoldaşlar, hörmətli büro üzvləri, gəlin hamılıqla köməkləşib Mixail Suslova təzə palto alaq…” Suslov 30 ilə yaxın bir müddətdə eyni paltonu geyinib.

Mərkəzi Komitədə onun “boz kardinal” adlandırılmağı da təsadüfi olmayıb. İstənilən mühüm bir məsələnin həllində Suslovun fikri həlledici səslərdən biri sayılıb, ancaq buna baxmayaraq o həmişə hiyləgərcəsinə özünün kənarda olmasını göstərməyi bacarıb.

Uzun illər Suslovla qonşuluqda yaşayan Brejnevin kürəkəni Çurbanovun onunla bağlı fikirləri də maraqlıdır:

“Suslov çox hiyləgər bir siyasətçi idi. Onun fəaliyyəti haqqında yalnız bir neçə nəfər, SSRİ-nin ən yüksək vəzifələrində işləyənlər tam məlumatlı ola bilərdilər. Suslov birinciləri ram etməyi bacarıb. O Stalinlə də yaxın olub, Xruşov üçün əvəzolunmaz kadr sayılıb, Brejnevin isə sağ əli idi. Şəxsən mənim qayınatam Leonid İliç ona böyük diqqət və hörmətlə yanaşıb. Bəlkə hələ bir az da ondan çəkinib. Brejnev ona Mixail Andreyeviç deyə müraciət edirdi. Suslov isə Baş katibi sadəcə Leonid çağırırdı. Və onu da qeyd edim ki, Suslovla işləmək o qədər də sadə və asan deyildi…”

İki dəfə Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, beş dəfə “Lenin” ordeni və digər ali mükafatlarla təltif olunan Suslov 25 yanvar 1982-ci ildə vəfat edib. Kremlin həkimi Çazov Suslovun ölüm səbəbinin həmişə müalicə olduğu ürək xəstəliyindən deyil, beyninə qan sızmasından olduğunu qeyd edib. Suslovun dəfni ilə bağlı SSRİ-də 3 günlük matəm elan olunub. Və ən nəhayət, ölümündən sonra məlum olub ki, Mixail Suslov hər ay maaşının böyük bir hissəsini Sülh Fonduna köşürübmüş…

BIR CAVAB BURAXIN